Bir Basketbol Kültürü: Litvanya
Bu yazımızda basketbol dünyasının ekol ülkelerinden Litvanya’yı değerlendirmeye alıyoruz. Son Dünya Şampiyonası 3.sü ve geçen seneki Avrupa Şampiyonası finalisti Litvanya’nın genel takım karakteri, muhtemel kadrosu, form durumu ve bu şampiyonada nereye kadar gidebileceğini inceleyeceğiz.
İlk olarak Litvanya’nın oyun yapısına değinmek gerekirse Litvanya denilince herkesin aklına yaratıcı oyuncular, tempolu oyun ve yüksek üçlük yüzdeleri gelir. Fakat son yıllarda bu tarz yaratıcı oyuncuları çıkartmakta çektikleri zorluk yüzünden oyun tarzlarında birkaç değişikliğe gittiler. Örnek olarak 3 numaralarındaki değişimi gösterebiliriz. Siskauskas gibi 3 numaradan oyunu yönetebilen tarzda bir oyuncuyu henüz milli takıma monte edemediler ve o bölgeyi Maciulis ve Kuzminskas gibi oyun zekasından ziyade atletizmi, savunmaları ve ceza şutlarıyla katkı verebilen oyuncularla geçiyorlar.
Bir diğer örnek ise 1 numara pozisyonunda yaşadıkları değişim. Artık direksiyon Sarunas Jasikevicius’tan Mantas Kalnietis’e geçti. Kalnietis, Sarunas Jasikevicius’un fit zamanındaki halinden çok daha aşağıda bir guard. Bu yüzden Sarunas sonrası dönem için Litvanya basketbolu hakkındaki genel kanı kısa vadede işlerinin zor olduğu, Sarunas gibi Avrupa basketboluna damga vuran bir isimden Kalnietis’e geçiş sürecinin çok sancılı olacağıydı. Bu sebeple Litvanya yeni oyun sistemini önceki kadrolarına göre yetenekleri biraz daha kısıtlı fakat atlet ve savaşçı oyuncular üzerine kurdu. Sanılanın aksine başarılıda oldular. Hatta o sancılı geçmesi beklenen süreçten güçlenerek bile çıktılar diyebiliriz.
Şöyle ki, Litvanya artık Sarunas olmadan yola devam edeceğini düşündüğü ilk turnuva olan 2009 Eurobasket’te görev dağılımlarının henüz oturmaması yüzünden tarihinin en başarısız turnuvalarından birini geçirdi. İlk tur grubunda bizim ve Polonya'nın arkasından 3.olarak gruptan çok zorlanarak çıktılar. Sonraki turda 6lı grupta hiç maç kazanamadan 0 çektiler.
Sonraki büyük turnuva olan 2010 Dünya Basketbol Şampiyonası’na bu turnuvadan dersler çıkararak geldiler. Öncelikle hücumda eskisi kadar iyi olmadıklarının, bir yerlere gelebileceklerse bunun artık sadece hücumla değil iyi savunma yapmaktan da geçtiğinin farkına vardılar. Bu farkındalık sonucu 2009da potalarında ortalama 82 sayı görmüş takım 2010da bunu 72 sayıya indirmeyi başardı.
Diğer bir değişiklikte artık takım liderliğinin tamamen Kleiza’ya verilmesi ve herkesin rol tanımlarının netleşmesiydi. Kleiza’da bu liderliğin hakkını vererek takımını yarı finale kadar taşıdı. Şanssızlıkları yarı finalde karşılarına Amerika’nın çıkmasıydı.
2011’de evlerindeki Eurobasket öncesi Sarunas Jasikevicius ve Darius Songaila gibi veteran yıldızlar takıma tekrar döndüler. Biz zaten 2010’da başarılıydık şimdi bu kadronun üzerine Sarunas gibi isimler gelirse evimizde Eurobasket’i kazanabiliriz diye düşündüler fakat evdeki hesap çarşıya uymadı. Yeniden takım içi dinamikleri değişince o turnuvanın sürpriz takımı Makedonya’ya İlievski’nin son anlarda attığı üçlükle çeyrek finalde elendiler. Keza 2012 Londra Olimpiyatları’nda oynadıkları 4 hedef maçı da kaybederek sadece 2 tane zayıf rakibe karşı maç alarak tekrar başarısız oldular.
Eurobasket 2013’e ise onları yeniden başarıya götüren 2010 kadrosunun düzeniyle başladılar. Guard rotasyonunda tüm ipler Kalnietis’te, takım liderliği ise Kleiza’daydı. Bu sistemle tekrar başarılı olup finale kadar geldiler. Fakat bu Dünya Şampiyonası’na yine aynı sistemle katılsalar bile liderleri Kleiza bu sefer izin istediği için kadroda yok. Lider değişikliğine gidecekler ve liderlik büyük ihtimal Jonas Valanciunas’ta olacaktır.
Kadro
Şimdi Litvanya’nın muhtemel kadrosuna bir göz atıp artıları eksileri üzerinde duracağız.
C: Jonas Valanciunas-Darjus Lavrinovic-Arturas Gudaitis
PF: Donatas Motiejunas-Ksystof Lavrinovic-Paulius Jankunas
SF: Jonas Maciulis-Mindaugas Kuzminskas-Simas Jasaitis
SG: Renaldas Seibutis-Martynas Pocius
PG: Mantas Kalnietis-Sarunas Vasiliauskas
13 kişilik kadro bu şekilde. Bu kadrodan 1 isim daha kesilecek. Büyük ihtimalle turnuvaya az bir süre kala form durumlarına bakılarak Ksystof Lavrinovic,Paulius Jankunas veya Arturas Gudaitis 3lüsünden birisi kadrodan çıkarılacak.
Kadro geneline bakınca kadronun tek eksiği Kalnietis’in alternatifsiz olması. Kalnietis sahada yok iken 2 numarada oynayan Seibutis ve Pocius’un 1 numaraya kayıp organizasyonu üstlenebilmesi çok önemli. Bu ikili geçen yaz bu işi gayet iyi kotarmıştı. Finale giden yolda kilit katkılardan biride buydu. Vasiliauskas büyük ihtimal bu kadronun 12.adamı olacak ve skor olarak kopmuş maçlarda süreleri doldurmaktan fazla bir rolü olmayacaktır. Yine Kalnietisin 30lu dakikaları gördüğü bir turnuva olacak gibi görünüyor.
Diğer pozisyonlar ise gayet yeterli görünüyor. Özellikle 3 numara rotasyonları en güven veren bölgeleri. Maciulis gibi son 2-3 yılda ciddi gelişim gösteren, Avrupa’daki 3 numara piyasasında üst sıralarda yer alan bir isme sahipler. Ayrıca Kuzminskas bu sene Malaga’da gösterdiği performansla ciddi çıkışta. Maciulis’ten sonra benchten gelerek iyi katkı verecektir. Her ihtimale karşı Jasaitis gibi tecrübeli bir şutörde kadroda yer bulacaktır.
Pota altlarında isim isim bakınca bir sorun yok fakat Kleiza’nın liderliği aranabilir. O liderlik eksiğini gittikçe gelişen, her geçen gün durdurulamaz bir hale gelen Valanciunas ve diğer bir NBA oyuncusu Motiejunas’ın rollerini arttırarak kapatmaya çalışacaklar. Ne kadar başarabilecekleri ise muamma. Çünkü Kleiza çok tecrübeli olmasının yanı sıra hedef maçları hatta hedef dakikaları oynamasını çok iyi bilen bir isim. Geçen yaz Fransa ile oynanan finalde tüm Litvanyalıların elleri titrerken Kleiza tek başına onları oyunda tutmuştu. Ne zamanki Kleiza durdu o ara Fransa farkı açıp kupayı aldı. Bu yüzden Kleiza’nın eksikliğinin aranabileceğini düşünüyorum.
Form Durumları
Dünya Şampiyonası’na şimdilik Finlandiya ile Helsinki’de oynadıkları özel maç hariç evlerinde oynadıkları maçlarla hazırlanan Litvanya’nın hazırlık maçları performansı gayet iyi. Şuana kadar oynadıkları 11 maçın tamamını kazanan Litvanya’da geçen yaz yakalanan başarının getirdiği özgüvenle beraber kazanma alışkanlığı tavan yapmış durumda. Maçlar sıkıntıya girse bile bir şekilde maçları koparmasını biliyorlar. Fakat kazanma alışkanlığı her ne kadar güzel bir şey olsa da ayakların yere basması için ben turnuvaya en azından bir mağlubiyet alarak gitmeleri onlar adına daha faydalı olur diye düşünüyorum.4 tane hazırlık maçları kaldı ve bu maçların hepsi dışarda. Slovenya’da katılacakları turnuvada sırasıyla Brezilya-İran ve ev sahibi Slovenya ile oynayacaklar. Sonradan Zagreb’te Hırvatistan deplasmanına çıkacaklar. Kalan maçlardan 1-2 mağlubiyet almaları olası görünüyor. Fakat form durumları şuana kadar gayet iyi. Birbirini iyi tanıyan,özgüvenli ve kaliteli bir kadroyla şampiyonaya hazır bir şekilde gidecekler.
Hazırlık maçları;
Litvanya-Letonya: 93-74 (Arturas Gudiatis 15 sayı)
Litvanya-Gürcistan: 82-51 (Mindaugas Kuzminskas 15 sayı)
Litvanya-Gurcistan: 81-52 (Darjus Lavrinovic 17 sayı)
Litvanya-Finlandiya: 90-81 (Mindaugas Kuzminskas 12 sayı)
Litvanya-Ukrayna: 70-54 (Darjus Lavrinovic 19 sayı)
Litvanya-Finlandiya: 83-66 (Jonas Valanciunas 20 sayı)
Litvanya-Avustralya: 91-78 (Jonas Valanciunas 19 sayı)
Litvanya-Yunanistan: 86-67 (Donatas Motiejunas 18 sayı)
Litvanya-Yeni Zelanda: 85-79 (Jonas Valanciunas 19 sayı)
Litvanya-Slovenya: 80-76 (Jonas Valanciunas 14 sayı)
Litvanya-Brezilya: 64-61 (Donatas Motiejunas 13 sayı)
22.08 Litvanya-Iran
23.08 Litvanya-Slovenya
26.08 Litvanya-Hırvatistan
Grupları ve Turnuvadaki Muhtemel Yolları
Turnuvaya gayet hazır bir takım olarak gitmelerinin yanı sıra kura şanslarıda baya yüksek.D Grubu’nda bulunan Litvanya’nın rakipleri: Slovenya-Avustralya-Güney Kore-Angola-Meksika.
Bu grupta liderliğin en önemli adayı görüntüsündeler. Avustralya ve Slovenya onları her ne kadar zorlayacak olsa da grup liderliğini kaptırmaları pek mümkün görünmüyor. Grup fikstürleri de gayet uygun. Grubu çok kolay geçmesi beklenen Meksika ve Angola maçlarıyla açıyorlar. Sonra 1 günü off geçip Avustralya ile oynayacaklar. Bu maça diri çıkmak onlar için avantaj olacaktır. Sonraki gün yine kolay bir rakip olan Güney Kore ile oynayıp son gün büyük ihtimal grup liderini belirleyecek Slovenya maçına çıkacaklar.
Grup aşaması tamamlandıktan sonra 2.turda çaprazdaki C grubundan bir takımla eşleşecekler. Bu turda karşı gruptan Amerika hariç kim gelirse gelsin zorlanmayacaklardır. Kura avantajının bir önemi de burada ortaya çıkıyor. C grubu turnuvanın en kolay grubu. Güçlü takımlar genelde A ve B grubuna dağıldılar. Litvanya üst turlarda finale kadar bu takımlarla eşleşmeyecek. C-D grupları içinde onları belki de tek eleyebilecek takım Amerika olacak. Bu yüzden yarı finale kadar yolları çok açık.
Tahminim bu turnuvada en az çeyrek final(çeyrek finaldeki rakipleri Türkiye olabilir) en fazla yarı final yapacakları yönünde.Çünkü yarı finalde karşılarına büyük ihtimal Amerika gelecek ve yine 2010 yarı finalinde olduğu gibi Amerika onların turnuva serüvenine son noktayı koyacaktır.
D Grubundaki Takvimleri
30 Ağustos Meksika-Litvanya
31 Ağustos Litvanya-Angola
2 Eylül Avustralya-Litvanya
3 Eylül Litvanya-Güney Kore
4 Eylül Litvanya-Slovenya
2014 Kadrosunun Geçen Sezon Performansı
Mantas Kalnietis (Kuban) Guard, 27 yaşında - 24 maç-28.3 dk-9.4 sayı-4.9 asist-3.0 ribaunt -
Sarunas Vasiliauskas (Sopot) Guard, 25 yaşında - 42 maç-20.9 dk-7.9 sayı-3.5 asist-1.7 ribaunt -
Renaldas Seibutis (Rytas) Şutör guard, 29 yaşında - 63 maç-24.7 dk-11.3 sayı-3.1 asist-2.5 ribaunt -
Martynas Pocius (Kaunas) Şutör guard, 25 yaşında - 45 maç-22.0 dk-9.9 sayı-2.8 ribaunt-2.2 asist -
Jonas Maciulis (Panathiniakos) Kısa forvet, 29 yaşında - 31 maç-19.3 dk-14.5 sayı-6.0 ribaunt-3.6 asist -
Mindaugas Kuzminskas (Malaga) Kısa forvet, 24 yaşında - 65 maç-14.1 dk-5.8 sayı-2.4 ribaunt-0.6 asist -
Simas Jasaitis (Kuban) Kısa forvet, 32 yaşında - 37 maç-22.4 dk-5.8 sayı-3.5 ribaunt-0.7 asist -
Donatas Motiejunas (Rockets) Power forvet, 23 yaşında - 62 maç-15.4 dk-5.5 sayı-3.6 ribaunt-0.5 asist -
Ksystof Lavrinovic (Kaunas) Power forvet, 34 yaşında - 13 maç-17.5 dk-7.2 sayı-3.4 ribaunt-1.0 asist -
Paulius Jankunas (Kaunas) Power forvet, 30 yaşında - 49 maç-26.6 dk-9.9 sayı-5.5 ribaunt-1.7 asist -
Jonas Valanciunas (Rockets) Pivot, 22 yaşında - 81 maç-28.2 dk-11.3 sayı-8.8 ribaunt-0.9 blok -
Darjus Lavrinovic (Kiev) Pivot, 34 yaşında - 47 maç-27.3 dk-16.3 sayı-6.4 ribaunt-2.3 asist -
Arturas Gudaitis (Kaunas) Pivot, 21 yaşında - 26 maç-11.8 dk-5.4 sayı-3.1 ribaunt-0.5 blok -
Litvanya'nın Kadro Değişimi
2010 Dünya Şampiyonası Kadrosu
PG: Mantas Kalnietis-Tomas Delininkaitis
SG: Martynas Pocius-Martynas Gecevicius
SF: Jonas Maciulis-Simas Jasaitis-Renaldas Seibutis
PF: Linas Kleiza-Paulius Jankunas-Tadas Klimavicius
C : Robertas Javtokas-Martynas Andriuskevicius
Koç: Kestutis Kemzura
Liderler
Sayı: Linas Kleiza 19.0 sayı - Mantas Kalnietis 9.8 sayı - Martynas Pocius 9.6 sayı
Ribaunt: Linas Kleiza 7.1 ribaunt - Paulius Jankunas 5.0 ribaunt - Simas Jasatis 5.0 ribaunt
Asist: Mantas Kalnietis 3.4 asist - Jonas Maciulis 1.8 asist - Tomas Delininkaitis 1.8 asist
2013 Avrupa Şampiyonası Kadrosu
PG: Mantas Kalnietis-Tomas Delininkaitis
SG: Martynas Pocius-Renaldas Seibutis
SF: Jonas Maciulis-Mindaugas Kuzminskas
PF: Linas Kleiza-Donatas Motiejunas-Ksistof Lavrinovic
C : Jonas Valanciunas-Robertas Javtokas-Darjus Lavrinovic
Koç: Jonas Kazlauskas
Liderler
Sayı: Mantas Kalnietis 12.1 sayı - Linas Kleiza 11.4 sayı - Jonas Maciulis 8.6 sayı
Ribaunt: Jonas Valanciunas 5.2 ribaunt - Linas Kleiza 5.0 ribaunt - Mantas Kalnietis 4.7 ribaunt
Asist: Mantas Kalnietis 5.0 asist - Renaldas Seibutis 2.4 asist - Martynas Pocius 1.3 asist
2014 Dünya Şampiyonası Kadroları
PG: Mantas Kalnietis-Sarunas Vasiliauskas
SG: Renaldas Seibutis-Martynas Pocius
SF: Jonas Maciulis-Mindaugas Kuzminskas-Simas Jasaitis
PF: Donatas Motiejunas-Ksystof Lavrinovic-Paulius Jankunas
C: Jonas Valanciunas-Darjus Lavrinovic-Arturas Gudaitis
Koç: Jonas Kazlauskas
2010 Dünya Şampiyonasına göre 7 farklı, 2013 Avrupa Şampiyonasına göre ise 5 farklı isimle katılıyorlar.
Litvanya'nın Basketbol Tarihi
Sovyetlerin dağılmasıyla 1990 tekrardan bağımsızlığını kazanan Litvanya özellikle 2000'lerin başında Dünya basketboluna damgasını vurdu. Litvanya hali hazırda da FIBA sıralamasında 5. sırada yer alıyor.
Olimpiyat Oyunları
Son Olimpiyat Oyunları dışında tekrardan kurulduğu 1990'dan beri bütün olimpiyatlara giden Litvanya oldukça başarılı bir performans sergiledi.
1992-1996-2000-2004-2008 Olimpiyat Oyunlarına katılan Litvanya, 1992-1996-2000'de turnuvada 3. olarak bronz madalya kazanırken 2004 ve 2008'te ise turnuvayı 4. tamamladı.
Katılım: 1992-1996-2000-2004-2008
Madalya: Bronz Madalya (1992-1996-2000)
Dünya Şampiyonası
Litvanya, olimpiyatların aksine Dünya Şampiyonalarında ise beklendiği kadar başarılı olamadı. 1998-2006-2010'da Dünya Şampiyonalarına katılma hakkı kazanan Litvanya 2002 ve 1994'te ise turnuvaya katılamadı.
Litvanya, 1998 ve 2006'da turnuvayı 7. tamamlarken, 2010'da ise ilk defa dereceye girdi ve turnuvayı 3. tamamladı.
1998: İlk tur grubunda Güney Kore, ABD ve Brezilya'yı mağlup eden Litvanya gruptan yenilgisiz lider çıktı. 2. tur gruplarında ise Arjantin'i mağlup eden Litvanya, Avustralya ve İspanya karşısında sahadan yenik ayrıldı ve grubu 3. sıra tamamladı. Çeyrek final de Rusya'ya yenilen Litvanya, 5.-8. maçlarında ise önce İtalya mağlup oldu arkasında Arjantin'i mağlup etti ve ilk kez katıldığı Dünya Şampiyonasını 7. sırada tamamladı.
1998'de 5 galibiyet-6 yenilgi alan Litvanya, rakip potaya ortalama 68.7 sayı atarken, ortalama 65.6 sayı yedi.
Not: Arturas Karnisovas 17.1 sayı ortalamasıyla turnuvayı 2. tamamladı.
2006: Japonya'da ilk turda bizimle aynı grupta yer alan Litvanya, ilk turda bize ve Yunanistan'a mağlup olurken, Brezilya, Katar ve Avustralya'yı mağlup etti ve grubu 3. sırada tamamladı. 2. turda İtalya'yi 71-58 ile mağlup eden Litvanya, çeyrek finalde ise turnuvayı şampiyon olarak tamamlayacak olan İspanya'ya 89-67 mağlup oldu. Litvanya, 5.-8. lik maçlarında ise ilk olarak bize uzatmaya giden maçta 95-84 mağlup olurken, sonrasında Almanya'yı 77-62 mağlup etti ve turnuvayı 7. tamamladı.
2006'da turnuvayı 5 galibiyet 4 yenilgi ile kapatan Litvanya, ortalama 79.0 sayı atarken, ortalama 74.1 sayı yedi.
2010: Litvanya, 2010'da ise çok başarılı bir performans sergiledi. Grubunda yer alan İspanya, Fransa, Yeni Zelanda, Kanada ve Lübnan'ı mağlup eden Litvanya grubu yenilgisiz lider tamamladı. 2. tur da Çin, çeyrek finalde ise Arjantin'i rahat mağlup eden Litvanya, yarı finalde ise ABD'ye 89-74 mağlup oldu. 3. maçında Sırbıstan'ı 99-88 mağlup eden Litvanya tarihinde ilk kez Dünya Şampiyonasında kürsüye çıktı.
2010'da 8 galibiyet 1 yenilgi alan Litvanya, ortalama 82.8 sayı atarken, 74.4 sayı yedi.
Not: Takımın yıldızı Linas Kleiza turnuvanın ilk 5 ine seçildi.
Toplamda
Litvanya, dünya şampiyonası tarihi boyunca 28 maça çıkarken, 18 galibiyet 10 yenilgi aldı. Litvanya, ilk tur gruplarında ise 13 maçta 11 galibiyet alırken, turnuva devamında ise 15 maçta 7 galibiyet aldı.
Litvanya, en farklı galibiyetini 105-65 ile Katar karşısında alırken, Arjantin ve Sırbıstan karşısında 1 sayı farkla aldığı galibiyetler ise en az farkla kazandığı maçlar oldu.
Litvanya, en farklı mağlubiyetini 89-67 ile İspanya karşısında alırken, en az farklı yenilgisini ise 2 sayıyla Türkiye karşısında aldı.
Litvanya'nın Dünya Şampiyonalarında Sayı Ortalamaları
Genel : 76.5 - 71.1
Kazandığı maçlarda: 82.6 - 69.9
Kaybettiği maçlarda: 65.4 - 73.5
İlk tur gruplarında: 80.7 - 68.6
Eleme turlarında: 72.9 - 73.2
Katılım: 1998-2006-2010
Madalya: Bronz Madalya (2010)
Avrupa Şampiyonası
Avrupa'nın güçlü basketbol ekollerinden biri olan Litvanya, şu zamana kadar 12 kere Avrupa Şampiyonalarında yer aldı. Bu şampiyonlarda 3 kere şampiyon olan Litvanya, sonuncusu geçtiğimiz Avrupa Şampiyonası olmak üzere 2 kere 2. oldu. Litvanya, bir kere de 2007'de turnuvayo bronz madalya ile kapattı.
Litvanya, Avrupa Şampiyonalarındaki en kötü performansını 2009 Polonya ve 2001 Türkiye'de 11. olarak gösterdi.
Katılım: 1937-1939-1995-1997-1999-2001-2003-2005-2007-2009-2011-2013
Madalya: Şampiyon (1937-1939-2003), Finalist (1995-2013), Bronz Madalya (2007)
Not: İstatistikler ve Tarih bölümü DerinNba aittir.
Hazırlayan: Doğuş Nerse
DerinNba
